Alarmerende instroom Wajong – maar hoe komt dat dan?

Donner: ‘Groei Wajong naar half miljoen onaanvaardbaar!’ Iedereen heeft het maar over de groei van het aantal Wajongers en zeker in 2009 is het aantal schrikbarend toegenomen, maar waar komen al die jong-gehandicapten nu eigenlijk vandaan?

Opvallend verschijnsel is dat de eerste grote stijging plaats heeft gevonden vanaf 2004. Laat dat nu net het jaar zijn dat de gemeentes verantwoordelijk zijn geworden voor de WWB (bijstand). In mijn dagelijkse werk ben ik al veel kandidaten tegen gekomen die na de bijstand in de Wajong zijn gekomen. In 2007 blijkt het al onderzocht te zijn door het UWV.

Met de invoering van de WWB hebben gemeenten een (financieel) belang om bijstandsgerechtigden zoveel mogelijk te laten uitstromen. Veel gemeenten zijn daarom begonnen om hun bestanden te screenen op potentiële jonggehandicapten. Het gevolg is dat de instroom van 2005 van de Bijstand duidelijk is gaan stijgen (tot 14% van de totale instroom in 2006). In Arnhem, waar de screening eerder opgang kwam, is de instroom inmiddels verviervoudigd. (bron: Samenvatting dossieronderzoek Wajong, UWV, 2007)

Of zoals het in de CBS Jeugdmonitor 2009 wordt vermeld: ‘Zo heeft bijvoorbeeld de invoering van de WWB in 2004 er toe geleid, dat gemeenten hun bijstandsbestanden zijn gaan screenen op potentiële jonggehandicapten. Een groot deel van deze groep is vervolgens doorgestroomd naar de Wajong (Stoutjesdijk et al, 2007).’

Bijstand -> Wajong
De eerste belangrijke bijdrage aan de stijging van de Wajongers is dus het schoonvegen van het straatje van de Gemeenten. Je zal toch maar een potentiele jonggehandicapte zijn en in de bijstand zitten! Dan wordt je mooi geholpen van de ene in de andere uitkering. De opdracht van de Gemeenten is het aan het werk krijgen van mensen die in de bijstand zitten en niet het doorschuiven naar een andere uitkering. Al met al schiet de maatschappij daar natuurlijk geen donder mee op. Ik ben wel benieuwd welk percentage van de groei komt door dit doorschuifeffect (als iemand het kan vinden op het web, hoor ik het graag!).

Betere diagnose Autisme
Als tweede oorzaak van de stijging van het aantal Wajongers, wordt de ‘betere’ diagnose voor psychische aandoening zoals Autisme, Schizofrenie e.d. aangewezen. In mijn dagelijkse paktijk binnen Onbegrensd Talent kom ik veel mensen met autisme tegen, dus ik kan me daar wel wat bij voor stellen.

Het gevoel hebben dat je anders bent, maar niet begrijpen waarom. Voor veel mensen met een aandoening in het Autistisch Spectrum (zo heet dat officieel en vanaf nu noem ik het autisten) is het een opluchting om er achter te komen wat nu de oorzaak daarvan is. ‘Toen ik er achter kwam dat ik Asperger (vorm van Autisme) had, vielen de puzzelstukjes op zijn plek’, vertelde mij ooit een kandidaat. Maar ja, wat dan?

In de gemiddelde organisatie wordt steeds meer gevraagd van je communicatieve vaardigheden en je flexibiliteit. Twee talenten die bij deze groep vaak ontbreken. Een groot probleem in het aan de slag krijgen van autisten. Organisaties willen vaak wel, maar zijn er niet op ingericht en managers zijn er niet voor gekwalificeerd.

Wat ik niet goed begrijp, is dat er niet ingezet wordt op specifieke oplossingen voor deze groep Wajongers. Je kunt begeleiden en re-integreren tot en met, maar zolang er geen geschikte werkplekken zijn, houdt het op. Wat mij betreft moet er eerst werk zijn en dan begeleiding. Niet andersom.

Als overheid zou ik inzetten op businessdevelopment op deze interessante groep. Waar autisten uitvallen op communicatie en flexibiliteit, scoren ze hoog op accuratesse, analytisch vermogen en focus. In samenwerking met bedrijven kun je afdelingen of hele bedrijfsonderdelen opzetten om dienstverlening te bieden op gebieden als software testing, salarisadministratie, archivering, kwaliteitsbewaking e.d. Meer wajongers aan het werk en meer organisaties die de voordelen zullen zien. Lijkt mij een machtige klus om dat op te zetten 😉