Gesprek met Bert van Boggelen over leiderschap
In zijn vrijetijdskloffie schuift Bert van Boggelen aan tafel. Na bijna 12 jaar CNV en het interim voorzitterschap als laatste klus, verbouwt hij nu op duurzame wijze zijn nieuwe huis in Amersfoort. Chique zou je dat een sabbatical kunnen noemen, na een voor hem zeer intensief jaar. Nu staat hij aan de vooravond van een nieuwe stap in zijn carrière. Hoe kijkt hij terug op zijn rol als leider bij het CNV?
Leiding over je eigen leven
‘Leiderschap is er natuurlijk in alle soorten en maten. Het begint voor mij allemaal bij leiding nemen over je eigen leven. Ben je in staat om te doen wat je in je diepste zelf wilt? Ik geloof niet in leiderschap op basis van macht of kennis. Kennis is alom verkrijgbaar en macht accepteren mensen in onze maatschappij gewoonweg niet meer. En leiderschap op basis van rationaliteiten, zoals economische, daar mist de verbinding met wat iemand echt wil. Dat is ineffectief. Mensen vinden dat niet geloofwaardig en willen je dus niet meer volgen.
Een mooi voorbeeld zijn de CEO’s van multinationals die tijdens hun pensioen opeens mooie dingen voor de wereld gaan doen. Wellicht hebben ze na hun pensionering andere waarden en diepere drijfveren bij zichzelf ontdekt. Waarden die van doen hebben met het creëren van een betere wereld en niet met het vergroten van aandeelhouderswaarde en persoonlijke prestige.
‘Vaak hoor je de roep om een sterke leider die ons (Nederland of een organisatie) aan de hand kan nemen. Het gedoe over dé leider is onzin. Dat is alleen maar het afschuiven van een rol die je zelf niet kunt of wil nemen. Niets is gemakkelijker dan de verantwoordelijkheid voor de dingen die niet goed gaan (economische crisis, integratie e.d.) bij een ander leggen. Het gaat om het leren omgaan met teleurstellingen en leren van je eigen rol daarin. Maar dat is wel een hele moeilijke stap.’ Voor mij heeft een goede leider in deze tijd een inspirerende visie. Waar moet het heen met het bedrijf, met de samenleving en stimuleert vervolgens mensen daaraan samen met anderen hun bijdrage te leveren.
Innerlijk kompas
‘Bij het CNV is ‘Plezier in werk’ een van de thema’s die ik geïntroduceerd heb. De vakbond heeft de neiging vooral te strijden voor het behoud van verworven rechten. Vanuit mijn visie wilde ik naar zingeving in het werk. Door te werken draag je, als het goed is, bij aan een leefbare wereld, voor jezelf en voor anderen. Werk is een belangrijke aanjager van persoonlijke ontwikkeling. Ik geloof erin dat persoonlijke ontwikkeling leidt tot een innerlijk kompas, waardoor je leert om de goede keuzes te maken. De keuze om dienstbaar te zijn, om zorgvuldig met de aarde om te gaan, om rekening te houden met de generaties na ons. Hier ligt natuurlijk ook een christelijke waarde achter: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
Als zoon van een dominee kreeg ik die christelijke waarden met de paplepel ingegoten. Ik heb me, misschien daardoor, bij de kerk als instituut, nooit echt thuis gevoeld. Maar de echte waarden die daaronder liggen zitten nog sterk verankerd in mij. Bij het sociaalchristelijk gedachtegoed voel ik me als een vis in het water. Dat uit zich zeker in de kernbegrippen die daarbij horen. Persoonlijke verantwoordelijkheid spreekt daarbij voor zich. Soevereiniteit in eigen kring, een ander kernbegrip, gaat over het delegeren van verantwoordelijkheid naar een zo laag mogelijk niveau. Dat betekent eigen beslissingen nemen, maar ook verantwoordelijkheid afleggen. Rentmeesterschap, tot slot, is bezig met een ware revival. Zeker in het kader van duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen spreekt dat steeds vaker tot onze verbeelding.’
Ego’s
‘Bij mijn aantreden als interim-voorzitter van CNV viel ik mijn neus in de boter. De AOW discussie barstte in volle hevigheid los. De interne strijd binnen het CNV (CNV bestaat uit een aantal zelfstandige sectorbonden, red.) is zeer ingewikkeld. Je kunt heel lang inhoudelijk debatteren, maar uiteindelijk gaat het om gedrag van mensen en hoe ze met elkaar om willen gaan. Ego’s en de individuele neiging om te scoren, zitten een goed eindresultaat dan in de weg. Ik probeer dan mensen op hun gedrag en drijfveren aan te spreken. Soms leidt dat tot een goed gesprek, maar ook tot ontkenning en jij-bakken. Uiteindelijk is het me niet voldoende gelukt om daar doorheen te breken. Het lukte me wel om mensen op onconventionele wijze uit hun ingesleten gewoontes te krijgen, maar in de dagelijkse hectiek schoten mensen daar ook weer in terug.’
Persoonlijke ontwikkeling
‘Na het vertrek van CNV voorzitter René Paas werd ik als vicevoorzitter ineens op het
podium gehesen. Ik dacht altijd dat ik een goede tweede man was. In de schijnwerpers staan hoefde van mij niet. Sterker nog, dat vond ik doodeng. Dat is in een klap veranderd. Het bewustzijn dat ik een keer de sprong moest wagen, was er wel. Maar dat het me zo goed af zou gaan had ik niet verwacht. Zo zie je maar dat je je kunt blijven ontwikkelen, als je maar je eigen angsten onder ogen durft te zien.’
Dit blog is geschreven in het kader van het boek dat ik aan het schrijven ben over leiderschap: Boven het maaiveld
0 Comments